Shantie Singh - Vervoering

 Verhalen gedijen op elk continent !

 

 

'Mijn moeder is verhalenverteller,

zij heeft me geleerd dat er in alle situaties een uitweg is,

al is dat alleen maar in je hoofd.' 

Hoe bijzonder is het om wortels te hebben op drie continenten? Zo bijzonder dat je er, in het geval van Shantie Singh, een lijvig en veelzijdig boek over kunt schrijven. En wat weten doorsnee Nederlanders over het verleden van hun Hindoestaanse landgenoten? Héél wat meer dan voordien als ze Vervoering gelezen hebben...

Dit boek vertelt over de weg die vier generaties uit de Indiase Rajput-kaste hebben afgelegd. De Rajput hebben een krijgersverleden en vormen een adellijke, leidinggevende kaste. Met de trots die hen eigen is, hebben ze het leven altijd recht in de ogen gekeken. Als één van hen, Ramdew, aan het begin van de 20ste eeuw door een praatjesmaker naar Suriname wordt gelokt en zich in mensonwaardige omstandigheden op een suikerrietplantage moet staande houden, zou je geen cent willen verwedden op zijn toekomst. Toch slaagt hij erin aanzien te verwerven en kan zijn daadkrachtige zoon Yash een volgende stap op de maatschappelijke ladder zetten. Kleinzoon Mukesh blinkt uit op school. Hij ruikt dat er aan de andere kant van de oceaan, in het moederland Nederland, nog meer kansen liggen.

18de eeuwse Rajput-krijger
© British Museum

De draaischijf van de Hindoestaanse gemeenschap is de familie. Als die behoort tot een hoge kaste is uitstraling van het grootste belang. Zeker de vorige generaties hadden veel nageslacht nodig om hun positie te kunnen handhaven of versterken. Ook het spelen van een publieke rol, bijvoorbeeld die van sociale bemiddelaar, opiniemaker of veelbelovende student, draagt bij tot de familie-eer en de eraan gekoppelde status. Daarnaast helpen hechte bloedbanden je door moeilijke tijden heen.

Vervoering leert je ook dat de orale traditie, waarbij historische feiten en rolmodellen worden doorgegeven, niet weg te denken is uit de Hindoestaanse samenleving. Net als het familienetwerk blijken ze een krachtbron te zijn. Die overgeleverde verhalen en het talent om ze te vertellen lopen als een rode draad door dit boek. Dat emigratie en integratie niet hoeven te vloeken met deze erfenis, bewijst achterkleinkind Sandra die haar wortels in Amsterdam heeft.

In deze roman over overleven, houvast en ambitie zie je hoe de hoofdpersonages een evenwicht zoeken tussen verleden en toekomst, tussen traditie en vernieuwing. Als je die balans vindt, kun je jezelf niet verliezen. Om de rituelen, die de rijkdom van de cultuur uitmaken, te duiden maakt Shantie Singh gebruik van kleuren, geuren en klanken. Ze neemt je mee naar bruiloften en religieuze feesten, laat je ruiken aan rijstschotels maar ook kijken naar lijkverbrandingen. Tegelijkertijd is er de blik naar buiten, naar de nieuwe wereld waarin deze Hindoestanen een plek willen veroveren. Niet slagen is voor een Rajput geen optie!

Hindoestanen in Suriname 1910
© Tropenmuseum

Vervoering is, op een harmonieuze manier, beschouwend, beschrijvend en verhalend. Het minpunt ligt bij de karakters die, hoewel geloofwaardig en levensecht, wat diepgang missen. Als je de geesten van je plotspelers echt in beweging zet, ze laat schuren tegen hun lot en botsen met zichzelf en de wereld, kun je spreken van een grote roman. Wil je de lezer in zijn ziel treffen, dan heb je innerlijke processen en beklijvende personages nodig.

Ondanks dit werkpunt mag je toch concluderen dat, net als bij haar fictiefiguren, de gave van het vertellen bij Shantie Singh in de genen zit. Op een gegeven moment is de tijd rijp om de orale traditie om te buigen naar het geschreven woord. De flexibele Rajputs zouden er niets op tegen hebben!


Quotering: ****

Uitgegeven bij De Geus - 2014

De boeken van Shantie Singh

Lees hier het interview met Shantie Singh